آیا همیشه احساس سرما می‌کنید یا بدنتان به‌سرعت گرم می‌شود؟ در بسیاری از محیط‌ها، از دفاتر کار با کولرهای قوی گرفته تا فضاهای باز، برخی افراد—به‌ویژه زنان—بیشتر از دیگران احساس سرما می‌کنند. این پدیده که گاهی به «زمستان زنان» در محیط‌های کاری خنک اشاره دارد، نه‌تنها موضوعی برای شوخی و ویدیوهای طنز در شبکه‌های اجتماعی است، بلکه ریشه‌های علمی عمیقی دارد. این مقاله به بررسی دلایل علمی حساسیت به سرما در زنان، نقش ترکیب بدنی و تأثیرات آن بر سلامت زنان و بهره‌وری می‌پردازد.

به گزارش رصد 100 به نقل از National Geographic، مطالعات نشان می‌دهند که زنان به‌طور متوسط نسبت به سرما حساس‌تر از مردان هستند، اما این تفاوت بیشتر به ترکیب بدنی و عوامل فیزیولوژیکی مربوط است تا صرفاً جنسیت.

چرا زنان بیشتر احساس سرما می‌کنند؟

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که زنان معمولاً در دماهای گرم‌تر از مردان احساس راحتی می‌کنند. به گفته دانشمندان، این تفاوت به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از دلایل، تفاوت در ترکیب بدنی است. زنان به‌طور متوسط توده عضلانی کمتری نسبت به مردان دارند، که منجر به تولید کالری کمتر در حالت استراحت می‌شود. این کالری کمتر به معنای تولید گرمای داخلی کمتر است، که باعث می‌شود بدن در برابر سرما حساس‌تر شود.

علاوه بر این، هورمون استروژن در زنان خون را کمی غلیظ‌تر می‌کند و جریان خون به اندام‌های انتهایی مانند دست‌ها و پاها را کاهش می‌دهد. این امر باعث می‌شود که دست‌ها و پاهای زنان در محیط‌های سرد، سردتر از مردان باشد. مطالعه‌ای در سال ۱۹۹۸ در دانشگاه یوتا نشان داد که دمای دست زنان در محیط سرد حدود ۳ درجه سانتی‌گراد کمتر از مردان است.

نقش ترکیب بدنی در حساسیت به سرما

یک مطالعه منتشرشده در سال ۲۰۲۴ در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences نشان داد که اندازه بدن و ترکیب بدنی نقش مهم‌تری نسبت به جنسیت در تعیین حساسیت به سرما دارند. افرادی با توده بدنی بزرگ‌تر و عضله بیشتر، به دلیل سوخت‌وساز بالاتر، گرمای بیشتری تولید می‌کنند. از آنجا که زنان به‌طور متوسط جثه کوچک‌تر و درصد چربی بالاتری دارند، بدن آن‌ها گرمای کمتری تولید می‌کند، که منجر به احساس سرما می‌شود.

چربی بدن به‌عنوان عایق عمل می‌کند، اما در زنان، این چربی بیشتر بین پوست و عضلات قرار دارد و گرما را به‌خوبی به سطح پوست منتقل نمی‌کند. این امر باعث می‌شود که پوست زنان در مقایسه با مردان سردتر باشد، حتی اگر دمای هسته بدن آن‌ها مشابه یا حتی کمی بالاتر باشد.

تأثیر لباس بر حساسیت به سرما

نوع لباس نیز در احساس سرما نقش دارد. مردان اغلب لباس‌هایی مانند کت‌وشلوار می‌پوشند که گرمای بیشتری حفظ می‌کند، در حالی که زنان ممکن است لباس‌هایی مانند لباس‌های نازک یا دامن بپوشند که پوشش کمتری ارائه می‌دهند. این تفاوت در پوشش می‌تواند احساس سرما را در محیط‌های خنک، مانند دفاتر با تهویه مطبوع قوی، تشدید کند.

استانداردهای دمایی و تأثیرات اجتماعی

استانداردهای دمایی در بسیاری از محیط‌های کاری بر اساس نیازهای مردان تنظیم شده‌اند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵ توسط محققان هلندی نشان داد که سیستم‌های تهویه مطبوع اغلب برای مردان حدود ۴۰ ساله با وزن ۷۰ کیلوگرم طراحی شده‌اند، که نرخ متابولیسم زنان را ۲۰ تا ۳۰ درصد بیش از حد تخمین می‌زند. دمای ایده‌آل برای مردان بین ۲۲ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد و برای زنان بین ۲۴.۵ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد است. این تفاوت باعث می‌شود که زنان در محیط‌های کاری احساس ناراحتی کنند و به استفاده از پتو یا بخاری‌های کوچک روی آورند.

بیماری‌های مرتبط با حساسیت به سرما

حساسیت به سرما در برخی موارد می‌تواند نشانه شرایط پزشکی مانند بیماری رینود باشد، که در آن رگ‌های خونی کوچک در انگشتان دست و پا در واکنش به سرما یا استرس منقبض می‌شوند و باعث سفید یا آبی شدن انگشتان می‌شوند. این بیماری در زنان شایع‌تر است و می‌تواند در دماهای نه‌چندان پایین، مانند باز کردن یخچال، رخ دهد. گرچه این وضعیت با گرم شدن بدن قابل‌برگشت است، اما می‌تواند ناراحت‌کننده باشد.

علاوه بر رینود، زنان در دوران یائسگی ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، مانند کاهش استروژن، احساس سرما یا گرگرفتگی را تجربه کنند، که بر تنظیم دما بدن تأثیر می‌گذارد.

تأثیر حساسیت به سرما بر سلامت زنان و بهره‌وری

احساس سرما مداوم می‌تواند بر سلامت زنان و بهره‌وری تأثیر بگذارد. محیط‌های سرد ممکن است باعث افزایش استرس، کاهش تمرکز و حتی مشکلات جسمی مانند درد مفاصل یا تشدید علائم بیماری‌های مزمن شود. مطالعه‌ای نشان داد که زنان مسن‌تر در محیط‌های سرد (۱۵ درجه سانتی‌گراد) در مقایسه با دمای ۲۵ درجه، عملکرد فیزیکی ضعیف‌تری داشتند و خطر افتادن در آن‌ها افزایش یافت.

در محیط‌های کاری، دمای پایین می‌تواند بهره‌وری را کاهش دهد، زیرا زنان ممکن است زمان بیشتری را صرف گرم کردن خود کنند یا احساس ناراحتی آن‌ها تمرکز را مختل کند. این موضوع به‌ویژه در فصل تابستان، زمانی که کولرها دمای دفاتر را بیش از حد پایین می‌آورند، برجسته‌تر است.

راه‌های مقابله با حساسیت به سرما

انسان‌ها از گذشته با استفاده از فناوری‌هایی مانند آتش، لباس‌های گرم و عایق‌های مدرن به محیط‌های سرد سازگار شده‌اند. برای مدیریت حساسیت به سرما، زنان می‌توانند از استراتژی‌های زیر استفاده کنند:

• لباس‌های چندلایه: پوشیدن لباس‌های چندلایه به حفظ گرما کمک می‌کند و امکان تنظیم دما را فراهم می‌کند.
• افزایش فعالیت بدنی: ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند سوخت‌وساز را افزایش دهد و گرمای داخلی بدن را بالا ببرد.
• استفاده از ابزارهای گرمایشی: پتوهای برقی، بخاری‌های کوچک یا جوراب‌های گرم در محیط‌های سرد مفید هستند.
• تنظیم رژیم غذایی: مصرف غذاهای گرم و مغذی می‌تواند به تولید گرما در بدن کمک کند.
• مشاوره پزشکی: در صورت علائم شدید، مانند بیماری رینود، مشاوره با پزشک برای مدیریت وضعیت ضروری است.

آینده تنظیم دما در محیط‌ها

برای رفع مشکل حساسیت به سرما در زنان، نیاز به بازنگری در استانداردهای دمایی محیط‌های کاری و عمومی وجود دارد. سیستم‌های تهویه مطبوع باید تفاوت‌های فیزیولوژیکی بین افراد را در نظر بگیرند و دمایی متعادل ارائه دهند که برای همه، صرف‌نظر از جنسیت، راحت باشد. علاوه بر این، طراحی لباس‌های مناسب‌تر برای زنان در محیط‌های سرد می‌تواند به کاهش این اختلاف کمک کند.

پژوهش‌های آینده باید بر تفاوت‌های فردی، از جمله سن، وزن و وضعیت هورمونی، تمرکز کنند تا درک بهتری از تنظیم دما در بدن انسان به دست آید.

چرا حساسیت به سرما مهم است؟

درک حساسیت به سرما در زنان نه‌تنها به بهبود راحتی و سلامت زنان کمک می‌کند، بلکه پیامدهای گسترده‌تری برای طراحی محیط‌های کاری، سیاست‌های انرژی و حتی فناوری‌های پوشیدنی دارد. با توجه به اینکه انسان‌ها با استفاده از فناوری توانسته‌اند در سخت‌ترین اقلیم‌های جهان زندگی کنند، توجه به تفاوت‌های فیزیولوژیکی می‌تواند کیفیت زندگی را برای همه بهبود بخشد.

این موضوع همچنین یادآوری می‌کند که بدن انسان پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و نیاز به رویکردهای شخصی‌سازی‌شده در مدیریت دما و سلامت دارد.

نتیجه‌گیری

زنان به دلیل تفاوت‌های فیزیولوژیکی، مانند ترکیب بدنی، توده عضلانی کمتر و تأثیر هورمون‌ها، بیشتر از مردان احساس سرما می‌کنند. این حساسیت به سرما نه‌تنها بر راحتی، بلکه بر سلامت زنان و بهره‌وری آن‌ها تأثیر می‌گذارد. با درک علم پشت این پدیده و استفاده از راهکارهایی مانند لباس‌های مناسب، فعالیت بدنی و تنظیم محیط، می‌توان این چالش را مدیریت کرد. بازنگری در استانداردهای دمایی و توجه به نیازهای فردی می‌تواند محیط‌هایی راحت‌تر برای همه ایجاد کند. آیا شما هم در محیط‌های سرد احساس ناراحتی می‌کنید؟ راهکارهای شما برای مقابله با سرما چیست؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید!