تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) که یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای رصدی تاریخ بشر به شمار می‌رود، ممکن است به‌زودی رازهای حیات در سیارات دوردست را فاش کند. محققان معتقدند این تلسکوپ قدرتمند می‌تواند نشانه‌های شیمیایی حیات را در سیارات اقیانوسی عجیب و غریب، موسوم به “جهان‌های هایسین” (Hycean Worlds)، شناسایی کند. این کشف می‌تواند نقطه عطفی در جستجوی حیات فرازمینی باشد و درک ما از کیهان را دگرگون کند.

به گزارش رصد 100 به نقل از لایو ساینس، جهان‌های هایسین نوعی از سیارات فراخورشیدی هستند که ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند: سطحی پوشیده از اقیانوس‌های وسیع و جوی غنی از هیدروژن. این سیارات معمولاً بزرگ‌تر از زمین و کوچک‌تر از غول‌های گازی مانند نپتون هستند.

دانشمندان معتقدند که شرایط خاص این سیارات، از جمله دما و فشار مناسب، می‌تواند زمینه‌ساز حیات باشد، حتی اگر این حیات با آنچه در زمین می‌شناسیم تفاوت داشته باشد. برخلاف سیارات سنگی مشابه زمین، جهان‌های هایسین به دلیل اقیانوس‌های عمیق و جو ضخیم خود، محیطی متفاوت برای شکل‌گیری حیات ارائه می‌دهند.

تلسکوپ جیمز وب با توانایی بی‌نظیر خود در تجزیه و تحلیل نور ستارگان که از جو سیارات عبور می‌کند، می‌تواند مولکول‌های کلیدی مرتبط با حیات را شناسایی کند. این مولکول‌ها، که به “زیست‌نشانگر” (Biosignatures) معروفند، شامل گازهایی مانند متان، اکسیژن و دی‌اکسید کربن هستند که در حضور حیات به نسبت‌های خاصی تولید می‌شوند.

به گفته محققان، JWST قادر است حتی مقادیر ناچیز این گازها را در جو سیارات دوردست تشخیص دهد و سرنخ‌هایی از وجود میکروب‌ها یا دیگر اشکال حیات ارائه کند.

یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های این پژوهش، امکان کشف حیات در سیاراتی است که پیش‌تر غیرقابل سکونت تصور می‌شدند. جهان‌های هایسین معمولاً در مدار ستارگان کم‌نور و خنک مانند کوتوله‌های سرخ قرار دارند.

این ستارگان، که فراوان‌ترین نوع ستاره در کهکشان راه شیری هستند، می‌توانند میزبان سیاراتی باشند که در “منطقه قابل سکونت” قرار دارند؛ منطقه‌ای که دمای آن برای وجود آب مایع مناسب است. تلسکوپ جیمز وب با دقت بالای خود، می‌تواند این سیارات را رصد کند و اطلاعاتی درباره ترکیبات جوی آن‌ها به دست آورد.

با این حال، شناسایی زیست‌نشانگرها چالش‌های خاص خود را دارد. برخی از این گازها می‌توانند از فرآیندهای غیرزیستی مانند فعالیت‌های آتشفشانی یا واکنش‌های شیمیایی نیز تولید شوند.

به همین دلیل، دانشمندان باید الگوهای خاصی را جستجو کنند که به‌طور مشخص به حیات اشاره داشته باشند. برای مثال، وجود همزمان متان و اکسیژن در جو یک سیاره می‌تواند نشانه‌ای قوی از فعالیت بیولوژیکی باشد، زیرا این دو گاز در طبیعت به‌ندرت بدون دخالت حیات کنار هم یافت می‌شوند.

محققان در این مطالعه چندین سیاره کاندید را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند هدف بعدی رصدهای جیمز وب باشند. یکی از این سیارات، K2-18b است که در فاصله ۱۲۴ سال نوری از زمین قرار دارد.

این سیاره که پیش‌تر توسط تلسکوپ هابل بررسی شده، ویژگی‌هایی شبیه به جهان‌های هایسین نشان داده و اکنون در انتظار تحلیل دقیق‌تر توسط JWST است. اگر نشانه‌های حیات در این سیاره یا سیارات مشابه کشف شود، این اولین شواهد مستقیم از وجود حیات فرازمینی خواهد بود.

این پروژه نه‌تنها برای دانشمندان، بلکه برای عموم مردم نیز هیجان‌انگیز است. جستجوی حیات در کیهان از دیرباز یکی از بزرگ‌ترین پرسش‌های بشریت بوده است: آیا ما در این جهان تنها هستیم؟ تلسکوپ جیمز وب با فناوری پیشرفته و قابلیت‌های بی‌سابقه‌اش، ما را یک گام دیگر به پاسخ این سؤال نزدیک‌تر کرده است.

موفقیت در این مأموریت می‌تواند آغازگر عصر جدیدی در اخترزیست‌شناسی باشد و راه را برای مأموریت‌های آینده به سیارات دوردست هموار کند.