ترس از نبود تلفن همراه یا نوموفوبیا چیست؟
آیا تا به حال هنگام گم کردن تلفن همراه خود احساس اضطراب یا وحشت کرده‌اید؟ آیا فکر نبود پوشش شبکه شما را نگران می‌کند؟ اگر پاسخ شما مثبت است، ممکن است با نوموفوبیا مواجه شده باشید. تلفن‌های هوشمند امروزه به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده‌اند. این دستگاه‌ها نه تنها برای ارتباطات استفاده می‌شوند، بلکه به عنوان ابزاری برای شبکه‌های اجتماعی، مدیریت شخصی، خرید آنلاین، تقویم، ساعت زنگ‌دار و حتی امور بانکی عمل می‌کنند. اما وابستگی بیش از حد به این دستگاه‌ها می‌تواند به اعتیاد رفتاری منجر شود. نوموفوبیا، که به معنای ترس از نبود تلفن همراه است، اصطلاحی است که برای توصیف این پدیده رو به رشد به کار می‌رود. این ترس شامل نگرانی از گم کردن، فراموش کردن یا خراب شدن تلفن و همچنین عدم دسترسی به پوشش شبکه است.
به گزارش رصد 100 به نقل از Verywell Mind، اصطلاح نوموفوبیا (مخفف “no-mobile-phone phobia”) اولین بار در سال 2008 در مطالعه‌ای توسط اداره پست بریتانیا معرفی شد. این مطالعه که روی بیش از 2100 نفر انجام شد، نشان داد که 53 درصد از افراد هنگام گم کردن تلفن، تمام شدن باتری یا نبود پوشش شبکه احساس اضطراب می‌کنند. این ترس چنان قوی است که بسیاری حتی در شب یا زمانی که نیازی به تلفن ندارند، آن را خاموش نمی‌کنند. در این مطالعه، 55 درصد از شرکت‌کنندگان نیاز به ارتباطات با خانواده و دوستان، 10 درصد نیاز به در دسترس بودن برای کار و 9 درصد اضطراب ناشی از خاموش کردن تلفن را دلیل روشن نگه داشتن آن ذکر کردند. ترس از جا ماندن (FOMO) نیز عاملی است که باعث می‌شود بسیاری حتی در حین انجام کارهای دیگر به تماس‌ها یا پیام‌ها پاسخ دهند.
علائم نوموفوبیا چیست؟
اگرچه نوموفوبیا هنوز به طور رسمی در DSM-5 به عنوان یک اختلال شناخته نشده است، اما به عنوان یک نگرانی رو به رشد در حوزه سلامت روان مطرح شده است. این وضعیت به عنوان یک اختلال اضطرابی تعریف می‌شود که با ترس غیرمنطقی از نبود تلفن همراه یا عدم دسترسی به پوشش شبکه مشخص می‌شود. علائم این فوبیا شامل موارد زیر است:
- احساس اضطراب یا وحشت هنگام گم کردن تلفن یا تمام شدن باتری.
- بررسی مداوم تلفن حتی بدون نیاز واقعی.
- بردن تلفن به همه جا، حتی حمام یا دستشویی.
- صرف ساعت‌های طولانی برای استفاده از تلفن هوشمند.
- احساس ناتوانی یا درماندگی هنگام جدایی از تلفن.
علاوه بر علائم عاطفی و شناختی، افراد ممکن است علائم جسمانی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق، لرزش یا سرگیجه را تجربه کنند. در موارد شدید، این علائم می‌توانند به حمله پانیک منجر شوند. مطالعه‌ای در سال 2015 ابعاد کلیدی نوموفوبیا را شناسایی کرد که شامل ترس از نبود اطلاعات، ترس از قطع ارتباط و ترس از ناتوانی در تماس است.
علل نوموفوبیا چیست؟
دلایل متعددی برای بروز نوموفوبیا وجود دارد. وابستگی روزافزون به تکنولوژی و نیاز به دسترسی مداوم به اطلاعات یکی از عوامل اصلی است. تلفن‌های هوشمند به ابزاری برای ارتباط با دیگران، دسترسی به اخبار و مدیریت زندگی روزمره تبدیل شده‌اند. ترس از انزوا نیز نقش مهمی ایفا می‌کند؛ برای بسیاری، تلفن همراه راه اصلی ارتباط با عزیزان است و نبود آن می‌تواند احساس تنهایی ایجاد کند. همچنین، ترس از جا ماندن یا از دست دادن اطلاعات مهم، مانند پیام‌ها یا تماس‌های کاری، می‌تواند این فوبیا را تشدید کند. تجربه‌های منفی گذشته، مانند گم کردن تلفن و مشکلات ناشی از آن، نیز می‌تواند به ایجاد این ترس کمک کند. افرادی که از اعتماد به نفس پایین رنج می‌برند یا مشکلات برقراری روابط اجتماعی دارند، بیشتر در معرض نوموفوبیا هستند.
پیامدهای نوموفوبیا
استفاده بیش از حد از تلفن‌های هوشمند با افزایش استرس، اضطراب و افسردگی مرتبط است. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده compulsive از تلفن می‌تواند به کاهش نمرات تحصیلی، کاهش رضایت از زندگی و افت سلامت روان منجر شود. نوموفوبیا همچنین می‌تواند باعث حواس‌پرتی در فعالیت‌های روزمره، کاهش کیفیت روابط حضوری و مشکلات جسمانی مانند سردرد، درد گردن و ناراحتی چشمی شود.
راه‌های مقابله با نوموفوبیا
برای مدیریت نوموفوبیا، رویکردهای مختلفی وجود دارد که می‌توانند به کاهش اضطراب ناشی از نبود تلفن کمک کنند:
- رفتاردرمانی شناختی (CBT): این روش به افراد کمک می‌کند تا افکار غیرمنطقی مرتبط با ترس از نبود تلفن را شناسایی و اصلاح کنند.
- حساسیت‌زدایی یا مواجهه‌درمانی: این روش شامل قرار گرفتن تدریجی در معرض موقعیت‌هایی است که باعث اضطراب می‌شوند، مانند دوری از تلفن برای مدت کوتاه.
- هیپنوتراپی: این تکنیک از تصویرسازی هدایت‌شده برای کمک به آرامش در مواجهه با ترس استفاده می‌کند.
- دارو درمانی: در موارد شدید، ممکن است داروهایی مانند کلونازپام برای مدیریت اضطراب تجویز شود.
- خودمراقبتی: تمرین تکنیک‌های تنفسی، مدیتیشن و ورزش می‌تواند به کاهش استرس و بهبود سلامت روان کمک کند.
یافتن گروه‌های حمایتی نیز می‌تواند مفید باشد. این گروه‌ها فضایی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و یادگیری راهکارهای مقابله با نوموفوبیا فراهم می‌کنند. بهبود اعتماد به نفس و یادگیری مهارت‌های مدیریت استرس نیز از راه‌های مؤثر برای کاهش این فوبیا است.
چشم‌انداز آینده
با افزایش وابستگی به تکنولوژی، انتظار می‌رود که نوموفوبیا به یک چالش بزرگ‌تر در حوزه سلامت روان تبدیل شود. آموزش در مورد استفاده متعادل از تلفن‌های هوشمند و ترویج روابط حضوری می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند. اگر احساس می‌کنید که ترس از نبود تلفن زندگی شما را مختل کرده است، مشورت با یک متخصص سلامت روان می‌تواند گام مهمی در مسیر بهبود باشد.
