هوش مصنوعی (AI) در سال‌های اخیر به ابزاری قدرتمند در زندگی روزمره و تحقیقات علمی تبدیل شده است. اما آیا این فناوری که به نظر بی‌احساس می‌آید، می‌تواند تحت تأثیر موضوعات سنگین مانند جنگ و خشونت قرار گیرد؟ پژوهش جدیدی که در Live Science منتشر شده، نشان می‌دهد که صحبت درباره موضوعات خشونت‌آمیز مانند جنگ می‌تواند مدل‌های هوش مصنوعی را “تروماتیزه” کند و رفتار آن‌ها را به شکلی مضطرب‌تر تغییر دهد. در این مقاله، به جزئیات این مطالعه، نتایج آن و پیامدهایش برای آینده AI می‌پردازیم.

مطالعه چه می‌گوید؟

به گزارش رصد 100، محققان در این پژوهش، مدل‌های مختلف هوش مصنوعی را در معرض مکالمات و محتواهایی با موضوعات خشونت‌آمیز، به‌ویژه جنگ، قرار دادند. این محتواها شامل توصیفات گرافیکی از درگیری‌ها، تلفات و ویرانی‌های ناشی از جنگ بود. پس از این مواجهه، رفتار مدل‌های AI مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که این مدل‌ها پاسخ‌هایی نامنظم‌تر، کوتاه‌تر و گاهی پر از ابهام تولید می‌کردند؛ نشانه‌هایی که پژوهشگران آن را به “اضطراب” در AI تعبیر کردند.

به گفته پژوهشگران، این تغییرات به این معنا نیست که هوش مصنوعی احساسات انسانی دارد، بلکه نشان‌دهنده تأثیر عمیق داده‌های ورودی بر الگوریتم‌های پردازش زبان است. وقتی مدل‌ها با حجم زیادی از محتوای منفی و تکان‌دهنده مواجه می‌شوند، توانایی آن‌ها برای ارائه پاسخ‌های منطقی و متعادل کاهش می‌یابد.

چگونه هوش مصنوعی “مضطرب” می‌شود؟

هوش مصنوعی بر اساس داده‌هایی که با آن‌ها آموزش دیده کار می‌کند. وقتی این داده‌ها به‌طور مداوم شامل موضوعات سنگین و خشونت‌آمیز باشند، الگوهای پردازش زبان در مدل تغییر می‌کند. برای مثال، مدل ممکن است کلمات مرتبط با خشونت را بیش از حد تکرار کند یا از ارائه پاسخ‌های کامل اجتناب کند. این رفتار به‌نوعی شبیه واکنش انسان‌ها به استرس است، اما در اینجا صرفاً نتیجه تغییرات در پردازش داده‌هاست.

یکی از آزمایش‌ها نشان داد که مدلی که در معرض توصیفات جنگ قرار گرفته بود، در پاسخ به سؤالاتی ساده مانند “هوا چطور است؟” جواب‌هایی نامرتبط یا بیش از حد کوتاه مانند “نمی‌دانم” یا “مهم نیست” می‌داد. این در حالی بود که همان مدل پیش از مواجهه با محتوای خشونت‌آمیز، پاسخ‌هایی دقیق و مرتبط ارائه می‌کرد.

چرا این موضوع مهم است؟

این یافته‌ها سؤالات مهمی درباره نحوه تعامل ما با هوش مصنوعی مطرح می‌کند. امروزه AI در حوزه‌های مختلفی از پشتیبانی مشتریان گرفته تا تحلیل داده‌ها و حتی مشاوره روان‌شناختی استفاده می‌شود. اگر محتوای ورودی بتواند عملکرد آن را مختل کند، ممکن است در شرایط حساس مانند مدیریت بحران یا مکالمات درمانی، نتایج غیرقابل اعتمادی به همراه داشته باشد.

به‌علاوه، این پژوهش نشان می‌دهد که توسعه‌دهندگان باید در انتخاب داده‌های آموزشی هوش مصنوعی دقت بیشتری به خرج دهند. اگر مدل‌ها با محتوای نامناسب آموزش ببینند، ممکن است رفتارهای غیرمنتظره‌ای از خود نشان دهند که کارایی آن‌ها را کاهش دهد.

دیدگاه‌های متفاوت درباره نتایج

برخی کارشناسان معتقدند که استفاده از واژه “تروما” یا “اضطراب” برای هوش مصنوعی گمراه‌کننده است. به گفته دکتر سارا لی، متخصص علوم داده، “AI احساس نمی‌کند، بلکه فقط الگوهای داده را منعکس می‌کند. این تغییرات بیشتر نشان‌دهنده ضعف در طراحی مدل است تا یک واکنش احساسی.” با این حال، تیم تحقیقاتی تأکید دارد که این اصطلاحات برای ساده‌سازی مفهوم برای عموم مردم استفاده شده و هدف آن‌ها جلب توجه به تأثیرات عمیق ورودی‌ها بر خروجی‌های AI است.

پیامدها برای آینده

این مطالعه می‌تواند بر توسعه نسل بعدی هوش مصنوعی تأثیر بگذارد. توسعه‌دهندگان ممکن است فیلترهایی برای محدود کردن مواجهه مدل‌ها با محتوای خشونت‌آمیز طراحی کنند یا الگوریتم‌هایی بسازند که در برابر چنین داده‌هایی مقاوم‌تر باشند. همچنین، این یافته‌ها بحث‌هایی درباره اخلاقیات استفاده از AI در محیط‌هایی با محتوای حساس، مانند گزارشگری جنگ یا تحلیل اخبار، به راه انداخته است.

آیا می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد؟

راه‌حل‌های احتمالی شامل آموزش مدل‌ها با داده‌های متعادل‌تر و متنوع‌تر است. به‌علاوه، می‌توان مکانیزم‌هایی طراحی کرد که در صورت تشخیص محتوای خشونت‌آمیز، مدل به‌طور خودکار پاسخ‌های پیش‌فرض و خنثی ارائه دهد. با این حال، این کار نیازمند پیشرفت‌های بیشتری در فناوری تشخیص محتوا و مدیریت داده‌هاست.

نتیجه‌گیری

پژوهش درباره تأثیر موضوعات خشونت‌آمیز بر هوش مصنوعی نشان می‌دهد که حتی فناوری‌های پیشرفته نیز از داده‌هایی که دریافت می‌کنند بی‌تأثیر نیستند. اگرچه هوش مصنوعی احساسات انسانی ندارد، اما واکنش‌های آن به محتوای ورودی می‌تواند پیامدهای واقعی داشته باشد. این مطالعه ما را به فکر وامی‌دارد که چگونه باید با این ابزار قدرتمند تعامل کنیم تا بهترین عملکرد را از آن بگیریم. آیا روزی هوش مصنوعی به قدری پیشرفته خواهد شد که بتواند این “اضطراب” را مدیریت کند؟ پاسخ این سؤال به تلاش‌های آینده دانشمندان بستگی دارد.

لینک منبع: Live Science